Οι οικιακοί αυτοματισμοί αναφέρονται σε σύγχρονα συστήματα και τεχνολογίες που ελέγχουν και διαχειρίζονται αυτόματα διάφορες λειτουργίες ενός σπιτιού, με στόχο την αύξηση της άνεσης, της ασφάλειας και της ενεργειακής απόδοσης. Τα συστήματα αυτά μπορούν να είναι απλά, όπως ο απομακρυσμένος έλεγχος του φωτισμού με τηλεχειριστήριο, ή πολύπλοκα, όπως ο κεντρικός έλεγχος όλων των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων μέσω ενός έξυπνου κέντρου (κόμβου), το οποίο μπορεί να είναι πύλη ή εφαρμογή σε κινητό τηλέφωνο.

Με την εγκατάσταση οικιακών αυτοματισμών, ο χρήστης μπορεί να προγραμματίζει και να ελέγχει από απόσταση τον φωτισμό, την θέρμανση, τον κλιματισμό, τις συσκευές πολυμέσων, τα συστήματα ασφαλείας (συναγερμούς, κάμερες, κλειδαριές), ακόμα και το πότισμα του κήπου. Επιπλέον, τα συστήματα αυτοματισμού προσφέρουν δυνατότητα ειδοποίησης σε περίπτωση προβλημάτων, όπως υπερθέρμανση, διαρροή νερού ή παραβίαση, ενώ μπορούν να προστατέψουν το σπίτι με αυτόματη διακοπή των συστημάτων όταν δεν υπάρχει κάποιος στο σπίτι.

Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα των οικιακών αυτοματισμών είναι η εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς τα συστήματα μπορούν να κλείνουν αυτόματα φώτα και συσκευές όταν δεν υπάρχει ανάγκη, να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία ανάλογα με τις συνθήκες και να ενεργοποιούν συστήματα ποτίσματος βάσει καιρικών συνθηκών. Επιπλέον, η αύξηση της ασφάλειας, η δυνατότητα απομακρυσμένου ελέγχου και η εξατομίκευση των ρυθμίσεων ανάλογα με τις προτιμήσεις του κάθε χρήστη, κάνουν τους οικιακούς αυτοματισμούς απαραίτητο στοιχείο για το σύγχρονο σπίτι.

Οι τεχνολογίες αυτοματισμού μπορούν να εφαρμοστούν τόσο σε νέα όσο και σε υπάρχοντα σπίτια, με δυνατότητα αναβάθμισης και επέκτασης ανάλογα με τις ανάγκες του χρήστη. Με την εξέλιξη των ασύρματων πρωτοκόλλων (Wi-Fi, Z-Wave, Zigbee), η εγκατάσταση και η λειτουργία των συστημάτων γίνεται όλο και πιο απλή και προσβάσιμη.